کودتای ۲۸ مرداد و تاریخ

محمد علی ابطحی

 هجده فروردين ۱۳۸۶

به نقل از وب نوشت محمد علی ابطحی

اخیراً کتاب خاطرات اردشیر زاهدی را می خواندم. نمی دانم خود همان کتابی بود که پارسال در خارج از کشور منتشر شده یا مشابه آن! یک بار در یکی از سفرهای خارج از کشور آن اصلی را خریدم ولی در اتومبیل جا گذاشتم. نکته ی مهم این کتاب به اعتقاد من این بود که زاهدی اصرار دارد ثابت کند که ۲۸ مرداد، کودتا نبوده است. آنها در فکر کودتای نظامی از طریق لشگر کرمانشاه و اصفهان بوده اند که قبل از انتقال به کرمانشاه از خیابان های تهران، صدای تظاهرات مردم را شنیده اند و بر موج آن تظاهرات سوار شده اند و با حکم نخست وزیری که از پادشاه داشته است، مردم را هدایت کرده و مصدق را فراری داده است. از قدیم و ندیم هم شنیده بودیم که شعبان جعفری معروف به شعبان بی مخ رهبری مردم کوچه و خیابان را داشته است. خاطرات او را هم خوانده ام؛ نوشته بود که آن روز در زندان بوده است و بعد از ظهر آزاد شده است. چند کتاب دیگر را هم در این مورد خواندم. آخرینش همه مردان شاه، نوشته ی استیفن کنیز بود. آن جا ماجرا را از نگاه آمریکائی ها که جایگزین تازه کار انگلیسی ها شده بودند، آورده. اگر آقای زاهدی راست نوشته باشد. باز هم در ماهیت آمریکائی کودتای ۲۸ مرداد نمی توان تردید کرد. حداکثر معلوم می شود که خود آمریکائی ها آن قدر فعال بوده اند که از آقای زاهدی پدر به عنوان یک مهره استفاده می کردند و حتی با وی مشورت هم نمی کردند. اگر چه فهم تاریخ کار دشواری است و با رشد خاطره نویسی و خاطره گوئی که هر کسی خودش را محور قضایا می داند مشکل تر شده اشت اما خوبی تاریخ این است که همه چیز فهمیده می شود. همچنانکه علاقه به دکتر مصدق بعد از آن همه سال و آن همه مبارزه علیه وی هنوز در میان ملت ایران باقی مانده است.