|
بنديكت شانزدهم
از دوران نازي تا رهبري واتيكان
۲۷ شهریور ماه
۱۳۸۵ ساعت : ۵۳ , ۰۰
خبرگزاري انتخاب :
سخنان تفرقه افكنانه و توهين آميز پاپ « بنديكت
شانزدهم » رهبر 79 ساله واتيكان و كاتوليك هاي
جهان عليه دين اسلام و پيامبر عظيم الشان آن (ص )
موجي از خشم و اعتراض جهان اسلام را برانگيخت .
پاپ بنديكت شانزدهم سه شنبه گذشته در سخنراني خود
در دانشگاه « رگنزبورگ » آلمان تحت عنوان « ايمان
ـ خرد ـ دانشگاه » مدعي شد كه اسلام برخلاف مسيحيت
كمتر از منطق پيروي مي كند. پاپ كه سخنان خود را
با اشاره به محتواي كتاب « امپراطوري بيزانس »
بيان مي كرد به نقل از « مانوئل دوم قسطنطنيه »
امپراطور مسيحي قرن چهاردهم مي افزايد : پيامبر
اسلام براي جهان ارمغاني جز خشونت نداشته است .
پاپ همچنين در اين سخنراني پيرامون تفاوت فلسفي و
تاريخي ميان اسلام و مسيحيت در رابطه با ايمان و
خشونت بار ديگر به بيان نظرات امپراطور بيزانس مي
پردازد و مدعي مي شود كه « تفكر جهاد در اسلام
ناشي از خشونت است و اين تفكر مغاير با سنت الهي
فطرت بشري و بدور از منطق است » .
هم اكنون نزد افكار عمومي اين سئوال مطرح است كه
رهبر مسيحيان جهان كه به گفته « فدريكو لومباردي »
رئيس دفتر مطبوعاتي واتيكان « كاشتن بذر گفت و گو
با ساير مذاهب و فرهنگ ها از جمله اسلام اراده
روشن اوست و آنچه او به روشني در قلب دارد رد ريشه
اي دلايل مذهبي خشونت هاست » چگونه و چرا چنين
سخناني را بر زبان رانده كه خشم مسلمانان جهان را
برانگيخته است
آشنايي با بنديكت شانزدهم
« كاردينال يوزف راتسينگر » 79 ساله كه از 19
آوريل 2005 (سي ام فروردين 1384 ) به عنوان پاپ
بنديكت شانزدهم شناخته شد از نظر بسياري از مقامات
كليساي كاتوليك فردي مطلوب براي تصدي پستي به شمار
مي رود كه از زمان درگذشت پاپ فقيد ژان پل دوم
خالي مانده بود. وي به عنوان يكي از بانفوذترين
مردان واتيكان مسئوليت اداره مراسم تشييع و تدفين
پاپ ژان پل دوم را برعهده داشت . پاپ بنديكت
شانزدهم هشتمين فرد آلماني است كه به اين مقام مي
رسد به 10 زبان صحبت مي كند و گفته مي شود پيانيست
است و به بتهوون علاقه دارد.
يكي از اولين فعاليت هاي اجتماعي وسياسي وي مخالفت
با موضوع مذهب در راه آزادي بود كه در ميان برخي
از كشيش هاي منطقه آمريكاي لاتين و چند جاي ديگر
جهان به عنوان راهي براي مداخله كليسا در فعاليت
هاي اجتماعي و مسائل حقوق بشر طرفداراني دارد.
« كاردينال يوزف » راتسينگر » در سال 1927 (1306 )
در يك خانواده مزرعه دار سنتي در استان باوارياي
آلمان متولد شد. با اين حال پدرش مامور پليس بود.
او در طول جنگ جهاني دوم زماني كه در مدرسه علوم
ديني تحصيل مي كرد به عنوان خدمه يك واحد ضدهوايي
در مونيخ به خدمت گرفته شد و تحصيلاتش براي مدتي
نيمه كاره ماند. حاميان وي مي گويند كه تجارت او
در دوران رژيم نازي او را قانع كرد كه كليسا بايد
به دفاع از حقيقت و آزادي برخيزد. اما منتقدان
آقاي راتسينگر مي گويند او مدافع منع هرگونه بحث و
مناظره در داخل كليسا است .
« ولفگانگ كوپر » صاحب نظر امور ديني در آلمان پيش
از انتخاب او گفت كه اين كاردينال مي تواند به
چهره اي تفرقه انگيز بدل شود. وي پيش از معرفي
كاردينال راتسينگر به عنوان پاپ گفته بود : « فكر
مي كنم اگر كاردينال راتسينگر پاپ شود احتمال دارد
ميان رهبران كليسا و اهل ديانت فاصله زيادي ايجاد
شود. »
آقاي كوپر مي گويد يكي از ويژگيهاي كاردينال
راتسينگر آنست كه وي فرد « فاضلي » است كه مباحث
فكري را ترجيح مي دهد در حالي كه بسياري از
كاتوليك ها خواهان كشيش ها و اسقف هايي هستند كه «
در دل مردم جا بگيرند. »
كاردينال راتسينگر از سال 1981 (1360 ) به بعد
سرپرست اداره « مدافعان اصل ايمان » در واتيكان
بوده است . اين نهاد واتيكان وظيفه حراست از صحت
آيين مسيحيت را به عهده دارد.
وي در اين مقام مواضع سياسي سازش ناپذيري اتخاذ
كرده و براي مثال در جريان انتخابات رياست جمهوري
آمريكا خواستار آن شد تا سياستمداران حامي سقط
جنين (جان كري ) از حضور در مراسم عشا رباني منع
شوند. وي همچنين استدلال كرده است كه تركيه نبايد
اجازه عضويت در اتحاديه اروپا را پيدا كند. بنديكت
شانزدهم از مخالفان برسميت شناخته شدن حقوق همجنس
گراها هم است .
كاردينال راتسينگر در نخستين اظهارات رسمي خود در
اين مقام گفته است كه مصمم است روابط بين كليساي
كاتوليك و ساير فرقه هاي مسيحي و اديان ديگر را
گسترش دهد. اما وي پيشتر بر حقانيت عقايد كليساي
كاتوليك در برابر ساير فرقه هاي مسيحي و حتي اديان
ديگر تاكيد كرده و آنرا غيرقابل بحث دانسته بود.
انتخاب كاردينال راتسينگر به رهبري كليساي كاتوليك
واكنش هاي متفاوتي را در ميان پيروان كليسا در پي
داشته است . در اين ميان روحانيون محافظه كار به
خصوص در آفريقا و برخي ديگر از كشورهاي جهان سوم
كه معمولا در مسايل اعتقادي اصولگراتر هستند از
گزينش شخصيتي كه بر مباني اعتقادي كليسا تاكيد مي
گذارد استقبال كردند.
در مقابل تعداد ديگري از پيروان كليساي كاتوليك كه
خواستار ساده گيري كليسا در مورد مسايلي مانند
احترام به حقوق همجنسگرايان آزادي استفاده از
وسايل جلوگيري از بارداري و احتمالا انتصاب زنان
به مقام كشيشي هستند گرايش فكري پاپ بنديكت
شانزدهم را نگران كننده دانسته اند. از قول تعدادي
از پيروان كليساي كاتوليك در كشورهاي غربي گزارش
شده است كه ديدگاه هاي پاپ جديد با ضرورت هاي جهان
معاصر منطبق نبوده و آن را فاقد انعطاف پذيري لازم
توصيف كرده اند.
كاردينال راتسينگر در يكي از آخرين سخنراني هاي
خود قبل از انتخاب به رهبري كليساي كاتوليك به شدت
از كساني كه عقايد كليسا را قابل مصالحه مي دانند
انتقاد كرده و اين نظر را كه هر نوع قرائتي از دين
به يك اندازه معتبر است تحت عنوان نسبي گرايي
محكوم كرده است .
آيا بيزانس بهانه بود
برخي ها بر اين اعتقادند كه پاپ بنديكت شانزدهم در
سخنراني خود در آلمان كه به بهانه نقل يك متن
تاريخي از قول يكي از امپراطوران بيزانس صورت
گرفته است در واقع درصدد آن بوده تا مكنونات قلبي
و نظرات شخصي خود را درباره دين اسلام وپيامبر آن
منعكس سازد به بيان ديگر پاپ از متن اين كتاب
بعنوان ابزاري براي ابراز نيات و اعتقادات ديني
خود استفاده كرده است .
انتخاب تاريخ 12 سپتامبر براي سخنراني پاپ بنديكت
شانزدهم و نيز موضوع آن از جهاتي تامل برانگيز است
. 12 سپتامبر در شرايطي براي بيان نظرات پاپ
برگزيده شده كه در آمريكا پنجمين سالگرد حادثه
تروريستي 11 سپتامبر در جريان بود. واقعه اي كه از
سوي تندروهاي كاخ سفيد و پنتاگون از جمله جرج بوش
به اسلام گراها نسبت داده شده است . انتخاب اين
تاريخ براي مطرح ساختن نظرات رهبر كاتوليك هاي
جهان كه آمريكائيها نيز از پيروان او مي باشند
علاوه بر ايجاد تنفر نزد جهان اسلام سبب حيرت در
غرب شد زيرا با توجه به شرايط كنوني جهان كه تلاش
مي شود اسلام را در مقابل غرب قرار دهند اين
نگراني وجود دارد كه كليساي كاتوليك دوباره انديشه
جنگ هاي صليبي را پيشه كند با اين اميد كه اين بار
از پشتوانه قدرت نظامي و تبليغاتي و نيز تهديدهاي
« جرج بوش » عليه جهان اسلام برخوردار خواهد بود.
بيادداشته باشيم اظهارات دو هفته قبل جرج بوش رئيس
جمهوري آمريكا پيرامون ارتباط ميان خشونت و اسلام
تهديداتي عليه مسلمانان مطرح شده بود كه با نگراني
هايي در جهان اسلام دنبال شد. بوش در اظهارات خود
از مسلمانان با عنوان « فاشيست اسلامي » نام برده
بود.
« نيويورك تايمز » در سرمقاله روز جمعه خود با «
فاجعه بار و خطرناك اندن اظهارات پاپ » و در خواست
عذرخواهي وي نوشت : اين نخستين بار نيست كه سخنان
پاپ موجب بروز اختلاف بين مسيحيان و مسلمانان شده
است .
نيويورك تايمز افزود : جهانيان به سخنان پاپ ها به
دقت گوش مي دهند و زماني كه گفتار يكي از آنان
خواسته يا ناخواسته موجب بروز ناراحتي مي شود
فاجعه بار و خطرناك است .
در اين باره روزنامه ايتاليايي « لارپوبليكا »
نوشت : در حاليكه روز شنبه واتيكان تعويض نخست
وزير و وزيرامورخارجه خود را جشن مي گرفت يك تاج
سياه رنگ در مقابل سفارت واتيكان در آنكارا به
نشانه اعتراض به سخنراني پاپ در آلمان گذاشته شد.
اين شديدترين بحراني است كه ميان پاپ و جهان اسلام
از زمان جنگ مذاهب صورت گرفته است .
لارپوبليكا افزود : پاپ هرگز عذرخواهي براي
اظهارات خود نخواهد كرد اما روشن است كه نخستين
وظيفه « برتونه » نخست وزير جديد واتيكان صلح در
قبال اسلام خواهد بود. در عين حال بسياري از
نمايندگان با تجربه واتيكان عقيده دارند كه نياز
به يك حركت ويا يك اظهارنظر براي خروج از اين
بحران حس مي شود و حال نوبت نخست وزير واتيكان است
تا زمان و نوع آنرا مشخص نمايد.
بنوشته لارپوبليكا اما پاپ به آنچه كه در دانشگاه
آلمان گفت عميقا اعتقاد دارد وي سخنراني خود را با
دقت تمام در طول تعطيلات آماده كرده بود. پاپ در
سخنان خود در آلمان ترديد درباره رابطه ميان اسلام
و جامعه مدني را منعكس كرد. ترديدي كه وي در
سپتامبر سال گذشته در يك سمينار سري با شاگردان
سابق خود نيز عنوان كرده بود پاپ آن زمان از نياز
مناقشه با جهان اسلام درباره موضوع حقوق بشر صحبت
كرده بود و از مشكلات اسلام براي زندگي در جامعه
سكولاريزه شده و قبول توسعه لائيكي انتقاد كرده
بود.
به عقيده اين روزنامه ايتاليايي پاپ آنقدر به
تزهاي خود ايمان دارد كه اعلام منتشر كردن آنها را
كرده است .
« پاپ » راديكال
« راجر هاردي » مفسر و تحليلگر شبكه « بي .بي .سي
» در امور جهان اسلام درباره پيشينه اعتقادي پاپ
بنديكت شانزدهم و انتظارات جهان اسلام از وي مي
گويد : پس از درگذشت پاپ ژان پل دوم و انتخاب رهبر
تازه اي براي مسيحيان كاتوليك جهان رهبران جهان
اسلام از رهبر تازه كاتوليك ها خواسته اند كه از
پاپ ژان پل دوم فقيد پيروي كند و شيوه وي را در
گفتگو ميان اديان و ايجاد رابطه اي بهتر ميان
مسيحيان و مسلمانان ادامه دهد.
هاردي مي افزايد : لازم است تاكيد كنم يكي از
حساسترين مسايلي كه رهبر تازه كاتوليك هاي جهان با
آن رو در روي خواهد بود رويكرد كليساي كاتوليك به
اسلام و مسلمانان است بويژه آنكه در جهان پس
ازيازدهم سپتامبر كه تنش ميان اسلام و غرب اوج
گرفته نگرش و رويكرد رهبران واتيكان مي تواند
پيامدهاي جدي در زمينه هاي ايجاد صلح و آرامش يا
بالعكس تفرقه و خشونت داشته باشد.
به گفته وي در دنياي كاتوليك كساني هستند كه
خواهان تداوم فعاليت پرانرژي واتيكان و كليساي
كاتوليك بر اساس رويكرد پاپ فقيد مبتني بر گفتگو و
تفاهم ميان اديان جهانند اما كاتوليك هاي ديگري هم
هستند كه شيوه آشتي جويانه پاپ ژان پل دوم فقيد را
در اين زمينه زير سئوال مي برند و در مقابل آن
ايستاده اند. يكي از آنان پاپ بنديكت شانزدهم رهبر
كنوني كليساي كاتوليك است .
« كاردينال يوزف راتسينگر » كه در سال 1977 (1356
) توسط پاپ پل ششم به مقام كاردينالي مونيخ منصوب
شده از 19 آوريل 2005 (سسي ام فروردين 1384 ) با
عنوان پاپ بنديكت شانزدهم رهبر كليساي كاتوليك را
در دست گرفته است . وي پيشتر به عنوان سرپرست
اداره عقيده و ايمان واتيكان به پاسداري از مرام
فكري واتيكان شهرت داشته است از نظر او كاتوليك ها
بايد در مقابل اين عقيده كه همه اديان به يك
اندازه از حقانيت و صداقت برخوردارند ايستادگي كند
به عقيده وي مسيحيان كاتوليك بايد ابتدا مذهب خود
را برتر از ديگر مذاهب بدانند وسپس از اين منظر
وارد گفتگو با اديان ديگر شوند.
مخالفت وي با عضويت تركيه در اتحاديه اروپا بر
پايه اين هراس استوار است كه ورود اين كشور به
اروپا باعث خواهد شد جمعيت پانزده ميليوني
مسلمانان اين قاره افزايش چشمگير و ناگهاني يابد و
هويت مسيحي اروپا خدشه دار شود.
پيشينه خشونت و استعمارگري كليسا
پيشينه جهان مسيحيت بويژه كليساي كاتوليك در توسل
به خشونت در دوران استعمارگري اروپا حضور فعالانه
مردان كليسا در كشورهاي استعمار شده به عنوان
تطهيركننده قتل عام مردم و گسترش مسيحيت شكنجه و
اعدام بسياري از روشنفكران و دانشمندان جهان غرب
در قرون وسطي معروف به دوره سياه تفتيش عقايد قابل
تامل است . عملكرد خشن كليسا در دوران تفتيش عقايد
بگونه اي گسترده بود كه پاپ سابق (ژان پل دوم ) در
سال 83 آنرا رسواكننده خواند .
در چارچوب تلاش كليسا براي حفظ وگسترش قدرت مسيحيت
هزاران نفر اعدام يا در زندان هاي كليسا زنده بگور
شدند. « برونو جوردانو » يكي از مشهورترين
فيلسوفان شهر رم نيز به علت برخي نظريه هاي خود
متهم به كفر شد و پس از آنكه حاضر نشد مقابل كليسا
تسليم شود در سال 1600 زنده زنده در آتش سوزانده
شد .
بر اساس اسناد و مدارك تاريخي تازه انتشار يافته
كليسا و كشيشان در دوران تفتيش عقايد (قرن 10 تا
16 ميلادي ) با راه اندازي دادگاه ها و زندان هايي
كه در تاريخ بسيار مخوف توصيف شده ضمن سركوبي
تمامي مخالفان مذهبي و غيرمذهبي خود در كشورهاي
مختلف اروپايي با پژوهش هاي علمي مخالف نظريه هاي
سران كليسا برخورد كرده و متخلفان را به جرم
جادوگري و ارتداد در آتش مي سوزاندند. بر اساس
آمارها افراد بسياري در كشورهاي مختلف اروپايي
زنده زنده در آتش سوزانده شدند.
شمار محكومان به مرگ به جرم جادوگري در دوران
تفتيش عقايد در آلمان 25 هزار نفر فرانسه چهار
هزار تن و ايتاليا هزار نفر اعلام شده است .
افزون بر اين مساله هنوز كليساي كاتوليك بويژه
واتيكان چند پاپ و مقام برجسته اين كليسا در دوران
آلمان نازي متهم رديف نخست همكاري با « آدولف
هيتلر » و « موسوليني » رهبر فاشيست هاي ايتاليا
براي تصفيه حساب مذهبي با يهوديان هستند.
پاپ « پيوي يازدهم » متهم اصلي سكوت مقابل سياست
هاي آلمان نازي و سپس همكاري با حكومت هيتلر در
زمان مسئوليت خود در واتيكان است . همچنين «
اوجينيو باسيلي » كه از سال 1922 تا 1925 (1301
ـ1304 ) به عنوان سفير پاپ وقت در مونيخ و سپس
چهار سال در برلين فعاليت داشت و در سال 1939
(1318 ) به عنوان پاپ دوازدهم انتخاب شد ديگر متهم
در اين زمينه است . طرح مداوم همين مسائل عليه
واتيكان حتي سبب شده اين كليسا با سكوت كامل در
مقابل جنايت هاي رژيم نژادپرست صهيونيستي به عنوان
حامي اسرائيل شناخته شود.
برخي ها بر اين اعتقادند كه پاپ بنديكت شانزدهم در
سخنراني خود در آلمان كه به بهانه نقل يك متن
تاريخي از قول يكي از امپراطوران بيزانس صورت
گرفته است در واقع درصدد آن بوده تا مكنونات قلبي
و نظرات شخصي خود را درباره دين اسلام وپيامبر آن
منعكس سازد به بيان ديگر پاپ از متن اين كتاب
بعنوان ابزاري براي ابراز نيات و اعتقادات ديني
خود استفاده كرده است
انتخاب تاريخ 12 سپتامبر براي سخنراني پاپ بنديكت
شانزدهم و نيز موضوع آن از جهاتي تامل برانگيز است
. 12 سپتامبر در شرايطي براي بيان نظرات پاپ
برگزيده شده كه در آمريكا پنجمين سالگرد حادثه
تروريستي 11 سپتامبر در جريان بود . واقعه اي كه
از سوي تندروهاي كاخ سفيد و پنتاگون از جمله جرج
بوش به اسلام گراها نسبت داده شده است
اين نگراني وجود دارد كه كليساي كاتوليك دوباره
انديشه جنگ هاي صليبي را پيشه كند با اين اميد كه
اين بار از پشتوانه قدرت نظامي و تبليغاتي و نيز
تهديدهاي « جرج بوش » عليه جهان اسلام برخوردار
خواهد بود
« نيويورك تايمز » : اين نخستين بار نيست كه سخنان
پاپ موجب بروز اختلاف بين مسيحيان و مسلمانان شده
است
« ولفگانگ كوپر » صاحب نظر امور ديني در آلمان پيش
از معرفي كاردينال راتسينگر به عنوان پاپ گفته بود
: « فكر مي كنم اگر كاردينال راتسينگر پاپ شود
احتمال دارد ميان رهبران كليسا و اهل ديانت فاصله
زيادي ايجاد شود. »
« راجرد هاردي » مفسر و تحليل گر شبكه بي بي سي :
در دنياي كاتوليك كساني هستند كه خواهان تداوم
فعاليت پرانرژي واتيكان و كليساي كاتوليك بر اساس
رويكرد پاپ فقيد مبتني بر گفتگو و تفاهم ميان
اديان جهانند اما كاتوليك هاي ديگري هم هستند كه
شيوه آشتي جويانه پاپ ژان پل دوم فقيد را در اين
زمينه زير سئوال مي برند و در مقابل آن ايستاده
اند. يكي از آنان پاپ بنديكت شانزدهم رهبر كنوني
كليساي كاتوليك است
كاردينال راتسينگر در نخستين اظهارات رسمي خود در
مقام پاپ گفته است كه مصمم است روابط بين كليساي
كاتوليك و ساير فرقه هاي مسيحي و اديان ديگر را
گسترش دهد. اما وي پيشتر بر حقانيت عقايد كليساي
كاتوليك در برابر ساير فرقه هاي مسيحي و حتي اديان
ديگر تاكيد كرده و آنرا غيرقابل بحث دانسته بود
م ـ طلوع گر
|